NOYAN DOĞAN - Hürriyet
GEÇEN hafta CHP Bursa Milletvekili Kemal Demirel, Meclis Başkanlığı*na "Sorulanının Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından yazılı olarak cevaplandınlması...*' başlıkl: bir dilekçe verdi. Kemal Demirel, dilekçesinde ise şu soruları sordu: "Zorunlu deprem sigortalarıyla ilgili olarak son bir yıl içerisinde yapılmış olan çalışmalar nelerdir? Bu konuyla ilgili olarak yasal nitelikte yeni düzenlemeler yapılmasına ilişkin çalışmalannız mevcut mudur? Halen ülkemizdeki konutlann ne kadan zorunlu deprem sigortası yaptırmıştır? 1.2. ve 3. deprem bölgelerindeki konutlann zorunlu deprem sigortası yaptırma durumlan nedir? Zorunlu deprem sigortasının yaygınlaştınlmasıyla ilgili olarak neler yapmayı planlıyorsunuz?" Başbakan Erdoğan, Kemal Demirel'ın bu sorulanna ne cevap verir ya da verir mi vermez mi o tarafını bilemem ama, bu vesile ile Doğal Afet Sigortalan Kurumu (DASK) ve zorunlu deprem sigortası ile ilgili gelişmelere en azından kafalardaki soru işaretlerini giderme adına değinmekte fayda görüyorum. Hele ki, depremin yine çokça telaffuz edilmeye başlandığı şu son günlerde.
KONUTLARIN YÜZDE 24'Ü Çünkü biliyorum ki, zorunlu deprem sigortasını yaptıranlann bir kısmı "acaba boşuna mı sigortaya para ödüyorum" diye düşünüyor: yaptırmayanlann bir kısmı da 'nasıl olsa bir depremde sigortadan paramı alamam' endişesini taşıyor. Yine bir kısım vatandaş da tapudaki işlemlerde deprem sigortası aranması mecburi olduğu için bunu yaptınyor, bir sene sonra da maalesef sigortasını yenilemiyor.
Deprem sigortası ile ilgili bilgilere geçmeden Önce şunu belirtmekte fayda var. Kanunlarla, polisiye tedbirlerle veya bir takım yaptırımlarla konut sahipleri deprem sigortası yaptırmaya zorlanabilir ama bu kalıcı bir çözüm değildir. Önemli olan, kişilerin olası bir depremde kayıplarının yerine yenisini koya ma m a riskine karşı, kendi istekleri ile sigorta yaptırma bilincine sahip olmalarıdır. Daha açık bir anlatımla zorla değil, kendi istekleri ile mal varlıklarını korumak için sigorta yaptırmalandır.
Türkiye'de sigortalanabilecek toplam konut sayısı 12 milyon. Bunun 2 milyon 871 bini zorunlu deprem sigortası yaptırmış. Yani, konutlann yaklaşık yüzde 24'ü olası bir depreme karşı sigortalı. Bir de bölgelere göre sigortalılık oranına bakalım.
Hani. CHP Bursa Milletvekili Kemal Demirel, dilekçesinde Başbakana sormuş ya, "'.. 2. ve 3. deprem bölgelerindeki konutlann zorunlu deprem sigortası yaptırma durumlan nedir?" diye işte bu soruya da bir anlamda cevap olur.
BÖLGELERE GÖRE SİGORTALILIK Akdeniz bölgesinde sigortalanması gereken 1 milyon 663 bin konutun yüzde 29.9'u, 243 bin 550'i. sigorta yaptırmış. Akdeniz bölgesi 2. ve 3. derece deprem bölgesi. Doğu Anadolu'da -ki, ağırlıklı olarak 1. ve 2. derece deprem bölgesisigortalanması gereken 597 bin 554 konuttan yüzde ll'i yani. 68 bin 915'i sigortalanmış.
Ege bölgesinde yaklaşık 2 milyon konutun yüzde 19.9'u, 437 bin 265'i zorunlu deprem sigortası yaptırmış. Ege bölgesi de yer yer 2. derece deprem bölgesine girse de çoğunluğu 1. derece deprem kuşağında. Güneydoğu Anadolu'da ise 757 bin konuttan yüzde 9.9'u sigurta satın almış. Bilindiği gibi Güneydoğu'nun neredeyse tamamı 1. derece deprem bölgesi. Karadeniz'de -ki, bu bölgemizde ağırlıklı 1. derece deprem bölgesi sayılıyor- 1 milyon 282 bin konutun 180 bin 333 yani. yüzde 14.1'i depreme karşı sigortalanmış.
Gelelim Marmara'ya... Marmara'da 1. derece deprem kuşağında olan bir bölge. Sigortalanması gereken 4.4 milyon konutun yüzde 30'a yakını, 1.3 milyonu sigorta yaptırmış.
Son olarak da İç Anadolu'dan bahsedelim. Bu bölgede de 2.2 milyon konutun yüzce 24'ü, 548 bin 515'i zorunlu deprem sigortası ila depreme karşı güvence almış. İç Anadolu deprem konusunda diğer bölgelere göre biraz daha şanslı. Çünkü, 4 ve 5. derece deprem kuşağında yeralıyor.
19.9 MİLYON TL HASAR ÖDENDİ Hazır yeri gelmişken kamuoyu ta'afından DASK ile ilgili çok da fazla bilinmeyen bir konuyu da sizlerle paylaşayım. Zorunlu deprem sigortası ilgili sorulan sorular hep, '"büyük bir deprem olduğunda evim yıkılırsa..." diye başlar. Oysa o büyük deprem beklenene kadar irili-ufaklı birçok deprem oluyor ve bu depremlerde de konutlar zarar görüyor.
Dikkatinizi çekerim, yıkılıyor değil, zarar görüyor.
Şimdi sıkı durun: nitekim DASK, bugüne kadar toplam 229 depremde, zorunlu deprem sigortası yaptırmış olup da bu depremlerde zarar gören konutlara toplam 19.9 milyon TL hasar ödedi. En yüksek hasan da Ege'de oluşan 60 depremde, 11.5 milyon TL ödeyerek yaptı. Ege'yi 82 deprem ve 7.1 milyon TL hasar ile de Doğu Anadolu bölgesi izledi. Evet, zorunlu deprem sigortasındaki gelişmeler böyle. Bir kere daha tekrarlıyorum, bu sigortanın yaptırılması için illa ki kanunlara, polisiye tedbirlere, cezaya gerek yok. Bir konuta ne kadar güçlükle sahip olunduğunu, bunun için yıllarca çalışıp, didinmek gerektiğini, olası bir depremde yok olanın yerine yenisini koymanın da ne kadar zor olduğunu bilen herkesin zorunlu deprem sigortasını bilerek ve isteyerek yaptırması gerekir.